نرخ بهینه پس انداز در ایران

چکیده دولت جهت تأمین رفاه ملّت خود نیاز مبرم به رشد اقتصادی و به تبع آن، انباشت سرمایه دارد. انباشت سرمایه شرط لازم و نه شرط کافی برای تداوم رشد اقتصادی در بلند مدت به حساب می آید. لذا یکی از شرط های اصلی برای پایایی رشد اقتصادی، تجهیز منابع مالی و سرمایه ای در فرایند رشد و توسعه اقتصادی است. یکی از این منابع، پس انداز است که در تعیین میزان سرمایه گذاری و رشد اقتصادی و تنظیم سیاست های تولیدی اقتصاد مد نظر قرار می گیرد. مسیرهای زمانی تولید و ارتقای رفاه اجتماعی توسط مقاله کلاسیک رمزی (نظریه ریاضی پس انداز) که در سال ???? مطرح شده است، به عنوان پایه و اساس نظریه مدرن رشد اقتصادی، صورت می گیرد. در این نظریه جهت تصمیم در مورد اینکه در هر زمان چه مقدار مصرف شود یا چه مقدار پس انداز شود، تا حداکثر مطلوبیت اجتماعی به دست آید، به تعیین نرخ بهینه پس انداز اجتماعی پرداخته و به عنوان اساسی ترین معیار و راهنما در اختیار سیاست گذاران کلان اقتصادی به منظور دستیابی به اهداف بلند مدت و تعدیل ساختار اقتصاد قرار گرفته است. در این مطالعه برای اولین بار در اقتصاد ایران مدل رمزی جهت استخراج نرخ بهینه پس انداز با استفاده از روش کنترل بهینه به کار رفته است، الگوی مزبور برای اقتصاد ایران توسط نرم افزار matlab کالبیره شده و مسیر بهینه پس انداز و متغیرهای دیگر مانند مصرف و موجودی سرمایه طی دوره ی(????–????) برای اقتصاد ایران، از آن استخراج شده است. بر اساس پیش بینی الگوی حاضر، مسیر بهینه ی پس انداز کاهنده بوده است و از مقدار تحقق یافته آن بالاتر بوده است، در حالی که مسیر بهینه ی مصرف صعودی بوده و مسیر موجودی سرمایه نوسانی بوده است. از سوی دیگر لازم به ذکر است که چون در این پژوهش پارامترهای مختلف اقتصادی نظیر نرخ ترجیح زمانی، کشش جانشینی بین دوره ای مصرف، کشش تولید سرمایه و نرخ رشد جمعیت، نقش به سزایی را در برآورد نتایج ایفا می کنند، بدین ترتیب به منظور بررسی حساسیت الگو نسبت به پارامترها، گزینه های متفاوتی برای آن ها در نظر گرفته شده است. نتایج به دست آمده نشان داده که افزایش نرخ ترجیح زمانی منجر به کاهش رفاه اجتماعی و حرکت رو به پایین مسیر بهینه پس انداز و متغیرهای دیگر شده است. افزایش کشش تولیدی سرمایه باعث افزایش رفاه اجتماعی و مقادیر بهینه پس انداز، موجودی سرمایه و مصرف شده است. این در حالی که افزایش نرخ رشد جمعیت، کاهش در رفاه اجتماعی و کاهش در مقادیر بهینه پس انداز مصرف و موجودی سرمایه را به دنبال داشته است. کاهشی در کشش جانشینی بین دوره ای مصرف منجر به کاهش رفاه جامعه شده و انتقال مسیر بهینه متغیرهای مزبور به سمت پایین در پی داشته است. کلید واژه ها: نرخ بهینه پس انداز، الگوی رمزی، نرخ ترجیح زمانی، کشش جانشینی بین دوره ای